تأثیر مولتی‌ویتامین روزانه بر زوال شناختی

مطالعات نشان داده‌اند که مولتی‌ویتامین روزانه، می‌تواند پروسه زوال شناختی را در افراد مسن کندتر سازد.

مطالعه‌ای که همین اواخر انجام شده، نشان داده است که مکمل‌های روزانه مولتی‌ویتامین، عملکرد اجرایی و شناختی را در میان سالمندانی که این مکمل‌ها را به صورت روزانه مصرف می‌کنند، بهبود می‌بخشد.

سالمندانی که زوال عقل را تجربه می‌کنند، در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر نواقص ذهنی قرار دارند. کارشناسان هنوز در تلاش‌اند تا بفهمند چه عواملی بر عملکرد شناختی تأثیر می‌گذارند و افراد برای پیشگیری از ابتلا به این عارضه چه راه‌کارهایی را می‌توانند در پیش گیرند.

مطالعه‌ای که اخیراً منتشر شده است معلوم کرده که آیا مصرف مولتی‌ویتامینِ روزانه یا عصاره کاکائو، تأثیری برای عملکرد شناختی افراد مسن می‌گذارد یا خیر.

نتایج حاصله، هیچ پیشرفتی را در مورد مصرف کاکائو نشان ندادند؛ اما معلوم شد که مصرف روزانه‌ی یک مکمل مولتی‌ویتامین مینرال، با بهبود حافظه و ارتقاء عملکرد اجرایی فرد در ارتباط است.

• زوال شناختی در افراد مسن

بسیاری افراد با افزایش سن، کاهش شناختیِ مرتبط با سن را، آن هم با درجات و شدت‌های مختلف تجربه می‌کنند. مثلاً گاهی فراموش‌کردن جزئیات یا قرار‌دادن اجسام در مکان‌های اشتباه، می‌تواند با افزایش سن بیشتر اتفاق بیفتد.

اما کاهش شدید شناختی ممکن است منجر به بیماری آلزایمر و زوال عقل شد؛ که این مهم نیز شامل تغییراتی در توانایی فرد در به خاطر‌سپردن یا قضاوت‌کردن است... و قاعدتاً بر زندگی روزمره نیز تأثیر می‌گذارد.

با وجودی که آلزایمر و زوال عقل، بخش جدایی‌ناپذیر و معمول پیری نیستند؛ اما افراد بالای ۶۵ سال در معرض ریسک قرارگیری در این شرایط قرار دارند.

دکتر آستین پولموتر، پزشک داخلی، نویسنده و مدیر ارشد علوم و نوآوری بالینی در Big Bold Health که شخصاً در این مطالعه حضور نداشته، توضیح داد:

«محققان تقریباً به این اتفاق‌نظر رسیده‌اند که به طور کلی، پیری به تغییراتی در عملکرد شناختی مرتبط است. مسلماً رایج‌ترین تغییر در عملکرد مغزیِ مرتبط با سن نیز، کاهش حافظه بلندمدت است... و به همین ترتیب هم گاهی اوقات بدترشدن کلی حافظه را بخشی از [پیری طبیعی] می‌دانیم.»

بدتر‌شدن بیشتر این وضعیت به عوارضی نظیر زوال عقل و آلزایمر ختم می‌شود. هم‌چنین که این وضعیت، تأثیراتی نیز بر کاهش کلی حافظه فعال در افراد مسن و نیز بروز مشکلات بیشتری در انجام چند کار هم‌زمان در آنها منجر می‌شود.

کارشناسان کماکان در حال انجام تحقیقات بیشتر برای درک تأثیر کامل تغییراتی هستند که مرتبط با سن در افراد بروز می‌کند.

تحقیقات همچنین روی اقدامات پیش‌‌گیرانه‌ای که افراد مسن برای بهبود و حفظ عملکرد شناختی‌شان می‌توانند انجام دهند، متمرکزند.

• مولتی‌ویتامین و زوال شناختی

تمرکز محققان در این مطالعه، چگونگی تأثیر مصرف روزانه عصاره کاکائو یا مکمل روزانه مولتی‌ویتامین، بر عملکرد شناختی افراد بوده است.

پژوهشگران یک کارآزمایی بالینی را بر روی نمونه‌ای ۲ هزار نفری از افرادِ بالای ۶۵ سال که به طور تصادفی هم انتخاب شده بودند، انجام دادند.

شرکت‌کنندگان جهت حضور در این مطالعه باید واجد معیارهای خاصی می‌بودند. مثلاً آنها باید هیچ سابقه‌ای از حمله قلبی از خود به ثبت نرسانده و هیچ بیماری جدی‌ای نداشته باشند. همین‌طور که این افراد نباید هیچ حساسیتی نسبت به مصرف کاکائو یا کافئین می‌داشتند.

در آغاز مطالعه محققان یک بیس‌لاین (خط پایه) را برای عملکرد شناختی شرکت‌کنندگان تنظیم کردند.

همین‌طور که نگاهی داشتند به توانایی شرکت‌کنندگان در یادآوری رویدادها و خاطرات (حافظه رویدادی یا اپیزودیک) و عملکرد اجرایی آنها... که با تمرکز و تفکر در ارتباط است.

آنها مؤلفه‌های فوق را به صورت سالانه و برای مدت ۳ سال مورد ارزیابی قرار دادند.

نتایج حاصله نیز گویای آن بودند که عصاره کاکائو هیچ تأثیری بر عملکرد شناختی افراد ندارد. اما استفاده از مولتی‌ویتامین‌ها به صورت روزانه، با بهبود شناخت و ارتقاء عملکرد اپیزودیک در فرد همراه است.

این میان، شرکت‌کنندگانی که به بیماری‌های قلبی‌عروقی مبتلا بودند، بیشترین تأثیر را دریافت کردند.

لورا دی بیکر، نویسنده این مطالعه و استاد طب سالمندی در دانشکده پزشکی دانشگاه وینستون‌سالم، به ما گفت:

«مکمل‌های روزانه حاوی مولتی‌ویتامین، توانایی شناختی را در افراد مسن بهبود می‌بخشند. با این حال، پیش از ارائه یک توصیه گسترده‌تر، نیاز به تکمیل تحقیقات وجود دارد. مکمل روزانه حاوی مولتی‌ویتامین، فواید نسبتاً قوی‌تری برای بزرگسالانِ مبتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی دارد.

اما از آنجا که تنها ۱۰ درصد افراد در نمونه ما (یعنی تنها ۲۰۰ نفرشان) در آغاز مطالعه، حملات قابل‌توجه قلبی‌عروقی (نظیر استنت و نارسایی احتقانی قلب و آنژیوپلاستی) را گزارش کرده بودند، باید گفت برای دریافت این نتیجه به صورت قطعی، به آزمایشات و نمونه‌های بیشتری نیاز است.

دکتر پولموتر نیز نظرات خود را ارائه کرد:

«مصرف روزانه مولتی‌ویتامین و تقویت شناخت، همبستگیِ مثبتِ قابل‌توجهی را با یکدیگر نشان دادند. و در حالت کلی می‌توان گفت که اطمینان از سطوح کافیِ ریز‌مغذی‌ها ممکن است تضمینی برای سلامتِ طولانی‌مدت در افراد مسن باشد (به ویژه آنهایی‌شان که پیشینه بیماری‌های قلبی‌عروقی دارند).»

• محدودیت‌ها و زمینه‌های تحقیقات آینده

به طور کلی، یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که مصرف روزانه یک مولتی‌ویتامین، عملکرد شناختی را در افراد مسن بهبود می‌بخشد.

با این حال مطالعه‌ای که در اینجا به آن اشاره شد هم محدودیت‌های خاص خود را داشت.

مثلاً اینکه یافته‌های این پژوهش، متکی به گزارشاتِ ارسال‌شده از سوی خود شرکت‌کنندگان بود؛ که همین موضوع خطر خطا در جمع‌آوری داده‌ها را افزایش می‌دهد.

دیگر آنکه نمونه تصادفی انتخاب‌شده در این پژوهش، بازتابی از جمعیت مسن کل جامعه (در این مطالعه: امریکا) نبوده است. پس این مطالعه قابل تعمیم نیست و لازم است در مطالعات آینده تنوع بیشتری را لحاظ کرد.

علاوه بر این محققان نتوانستند ارتباطی میان مصرف کاکائو و بهبود عملکرد شناختی پیدا کنند. ضمن آنکه این پژوهش‌گران خاطر‌نشان کرده‌اند که جهت تأیید مزایای شناختی مولتی‌ویتامین، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

محدودیت دیگر این مطالعه نیز به تجزیه‌و‌تحلیل داده‌های خاص آن مربوط می‌شود.

دکتر بیکر جهت تداوم‌یافتن این زمینه تحقیقاتی، پیشنهاداتی داشت:

این نتایج به مسیر جدیدی از تحقیقات اشاره می‌کنند که امیدواریم راه‌کاری بسیار در دسترس، باارزش و امن جهت ارائه داشته باشد.

نتایج باید در گروه بزرگ‌تری که معرف واقعی بافت جمعیتی کل هستند، تکرار شود...

و در نهایت هم اینکه باید مکانیزم‌هایی را که ممکن است مزایای شناختیِ مولتی‌ویتامین را توجیه می‌کنند، توضیح داد.

با این حال این مطالعه بیانگر آن است که حتی تغییراتی ساده نیز می‌توانند در بهبود سلامتی نقش داشته باشند... بی آنکه عوارضی جانبی در پیش داشته باشند...

و در پایان امید است که در آینده توصیه‌های روشن‌تری برای بهبود سلامت شناختی ارائه دهیم.